Η χρήση 3D συστημάτων απεικόνισης στη χειρουργική καταρράκτη έχει κερδίσει έδαφος τα τελευταία χρόνια ως εναλλακτική των κλασικών μικροσκοπίων. Η παρούσα μελέτη συγκρίνει την ασφάλεια και τον χειρουργικό χρόνο δύο 3D συστημάτων με τα συμβατικά μικροσκόπια, αναλύοντας τη διάρκεια της επέμβασης και τα ποσοστά επιπλοκών μεταξύ έμπειρων και μη έμπειρων χειρουργών.
Εισαγωγή
Η χειρουργική καταρράκτη έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο τις τελευταίες δεκαετίες, με βελτιώσεις που αφορούν κυρίως στις πλατφόρμες φακοθρυψίας, τους ενδοφακούς και τη χρήση του femtosecond laser. Ωστόσο, οι καινοτομίες στην απεικόνιση παραμένουν περιορισμένες. Η χρήση συμβατικού μικροσκοπίου απαιτεί από τον χειρουργό να διατηρεί σταθερή θέση και γωνία θέασης, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε μυοσκελετικά προβλήματα. Αντιθέτως, τα 3D συστήματα προβολής επιτρέπουν την “heads-up” χειρουργική, προσφέροντας στους χειρουργούς καλύτερη εργονομία και άνεση1,2. Αυτές οι νέες τεχνολογίες προσφέρουν βελτιωμένη απεικόνιση και δυνατότητα χρήσης μεγάλων οθονών, ενώ το ενσωματωμένο σύστημα απεικόνισης σε κράνος (‘head-mounted’) παρέχει αυξημένη ελευθερία κινήσεων και μειωμένη καταπόνηση3.
Η παρούσα μελέτη αξιολογεί και συγκρίνει την ασφάλεια (ποσοστό επιπλοκών) και τη διάρκεια του χειρουργείου του καταρράκτη μεταξύ έμπειρων και μη έμπειρων χειρουργών, χρησιμοποιώντας τρεις διαφορετικές μεθόδους απεικόνισης: ένα σύστημα heads-up, ένα σύστημα head-mounted και ένα κλασικό διόφθαλμο μικροσκόπιο.
Μέθοδοι
Η παρούσα αναδρομική μελέτη πραγματοποιήθηκε στο Ινστιτούτο Οφθαλμολογίας της Δυτικής Φλόριντας. Η μελέτη περιλάμβανε διαδοχικούς ασθενείς που υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση καταρράκτη είτε με κλασική φακοθρυψία (manual phacoemulsification), είτε με υποβοηθούμενη με τη χρήση λέιζερ femtosecond (FLACS). Οι ασθενείς χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες ανάλογα με το είδος του συστήματος που χρησιμοποιήθηκε. Χρησιμοποιήθηκαν τρία διαφορετικά συστήματα απεικόνισης:
3D Σύστημα Head mounted (Beyeonics OneTM): Παρέχει υψηλής ανάλυσης εικόνα μέσω οθόνης προσαρμοσμένης στο κεφάλι του χειρουργού (κράνος), προσφέροντας άμεση πρόσβαση σε επιπρόσθετα δεδομένα όπως τοπογραφία κερατοειδούς και βιομετρία. Ο χειρουργός έχει τη δυνατότητα να ελέγχει παραμέτρους (μεγέθυνση, εστίαση) μέσω κίνησης της κεφαλής.3 (Εικόνα 1)
3D Σύστημα Heads up (NGENUITY 3D): Περιλαμβάνει οθόνη υψηλής ανάλυσης 55″ με δυνατότητα πολωτικής 3D θέασης, μειώνοντας την κόπωση των οφθαλμών (κοπιωπία) και επιτρέποντας σε πολλούς βοηθούς να παρακολουθούν καλύτερα την επέμβαση χωρίς ανάγκη συμπαρατήρησης στο μικροσκόπιο. Παρέχει βελτιωμένη αντίληψη βάθους και αυξημένη αντίθεση εικόνας.4,5 (Εικόνα 2)
Κλασικό μικροσκόπιο: Χρησιμοποιείται ως το καθιερωμένο εργαλείο απεικόνισης στη χειρουργική καταρράκτη, προσφέροντας άμεση οπτική επαφή με το χειρουργικό πεδίο μέσω των προσοφθάλμιων.
Κριτήρια Συμμετοχής και Αποκλεισμού: Στη μελέτη συμπεριλήφθηκαν ασθενείς άνω των 18 ετών με καταρράκτη που περιόριζε την οπτική λειτουργία. Όλοι οι ασθενείς έλαβαν είτε μονοεστιακό είτε πολυεστιακό ενδοφακό. Αποκλείστηκαν ασθενείς με ιστορικό ψευδοαποφολιδωτικού συνδρόμου, κερατοειδικού οιδήματος, δυστροφίας Fuchs ή προηγούμενης επέμβασης στο υπό μελέτη μάτι. Επίσης, δεν περιλήφθηκαν ασθενείς που έλαβαν τορικούς ή πολυεστιακούς τορικούς ενδοφακούς, για την αποφυγή μεροληψίας σε σχέση με τη μέτρηση του χειρουργικού χρόνου, λόγω χρήσης ενδοεγχειρητικής αμπερομετρίας και της ανάγκης ευθυγράμμισης του ενδοφακού.
Eικόνα1: Χρήση του Beyeonics OneTM στη χειρουργική καταρράκτη. Εικόνα που απεικονίζει τον χειρουργό να χρησιμοποιεί το σύστημα τρισδιάστατης απεικόνισης προσαρμοσμένο στο κεφάλι (κράνος) κατά τη διάρκεια χειρουργικής επέμβασης καταρράκτη.
Eικόνα 2. Οθόνη NGENUITY 3D σε λειτουργία. Εικόνα που απεικονίζει τον χειρουργό να χρησιμοποιεί το σύστημα τρισδιάστατης απεικόνισης κατά τη διάρκεια χειρουργικής επέμβασης καταρράκτη. Η οθόνη υψηλής ευκρίνειας 3D, τοποθετημένη σε απόσταση 90- 150 cm από τον χειρουργό, επιτρέπει τη μεγέθυνση της εικόνας σε πολύ υψηλό επίπεδο, προσφέροντας παράλληλα μια φυσική στάση σώματος κατά τη διάρκεια της επέμβασης.
Αποτελέσματα
Η μελέτη περιλάμβανε 571 οφθαλμούς. Τα αποτελέσματα χωρίζονται σε δύο ενότητες:
- Διάρκεια Χειρουργείου: Δεν υπήρξε στατιστικά σημαντική διαφορά στη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης μεταξύ των τριών συστημάτων (Πίνακας 1,2)
- Έμπειροι χειρουργοί:
▶ Beyeonics OneTM: 5.33 ± 1.76 λεπτά
▶ NGENUITY 3D: 5.42 ± 1.79 λεπτά
▶ Κλασικό μικροσκόπιο: 5.67 ± 1.81 λεπτά
- Μη έμπειροι χειρουργοί (εξειδικευόμενοι):
▶ Beyeonics OneTM: 9.44 ± 1.55 λεπτά
▶ NGENUITY 3D: 9.32 ± 1.84 λεπτά
▶ Κλασικό μικροσκόπιο: 8.74 ± 2.11 λεπτά
- Επιπλοκές: Δεν περιγράφηκαν διεγχειρητικές επιπλοκές στους ασθενείς της μελέτης.
Πίνακας 1: Διάρκεια χειρουργείου σε λεπτά (εκφρασμένη ως μέση τιμή τυπική απόκλιση) για τον έμπειρο χειρουργό, σε όλες τις ομάδες απεικόνισης και τεχνικές χειρουργικής καταρράκτη.
Πίνακας 2: Διάρκεια χειρουργείου σε λεπτά (εκφρασμένη ως μέση τιμή τυπική απόκλιση) για τους μη έμπειρους χειρουργούς, σε όλες τις ομάδες απεικόνισης και τεχνικές χειρουργικής καταρράκτη.
Συζήτηση
Η χρήση 3D συστημάτων παρέχει παρόμοια επίπεδα ασφάλειας και αποδοτικότητας με τα κλασικά μικροσκόπια, ενώ εξασφαλίζει και βελτιωμένη εργονομία για τον χειρουργό.1,2 Η χρήση του κλασικού μικροσκοπίου μπορεί να οδηγήσει σε αυχενική καταπόνηση, οφθαλμική κόπωση και μυοσκελετικά προβλήματα, ιδιαίτερα σε μεγάλης διάρκειας επεμβάσεις ή διαδοχικών χειρουργικών περιστατικών, με αθροιστική επιβάρυνση στην πάροδο των ετών.3,4
Επιπλέον, η υψηλής ανάλυσης στερεοσκοπική απεικόνιση των 3D συστημάτων επιτρέπει βελτιωμένη αντίληψη βάθους, ιδιαίτερα χρήσιμη για νεότερους χειρουργούς, επιταχύνοντας τη μαθησιακή διαδικασία και μειώνοντας την καμπύλη εκμάθησης. Αν και η παρούσα μελέτη περιορίζεται από τη μη προοπτική της φύση, παρέχει σημαντικά ευρήματα που υποδεικνύουν ότι η χειρουργική καταρράκτη με τη χρήση 3D συστημάτων είναι μια ασφαλής και αποτελεσματική εναλλακτική μέθοδος στα κλασικά διόφθαλμα μικροσκόπια.6 Η μελέτη δείχνει, επίσης, ότι η τεχνολογία είναι εφαρμόσιμη τόσο από έμπειρους όσο και από μη έμπειρους χειρουργούς, προσφέροντας ένα πολύτιμο εκπαιδευτικό εργαλείο στην οφθαλμολογία. Απαιτείται περαιτέρω έρευνα, ιδανικά μέσω μιας τυχαιοποιημένης μελέτης, για να επιβεβαιώσει αυτά τα ευρήματα και να προσφέρει πιο σαφή δεδομένα σχετικά με την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των 3D συστημάτων στη χειρουργική καταρράκτη.
Συμπεράσματα
Η χρήση 3D συστημάτων στη χειρουργική καταρράκτη:
- Προσφέρει ισοδύναμα αποτελέσματα ασφάλειας και αποδοτικότητας με τα κλασικά μικροσκόπια1.
- Βελτιώνει την εργονομία και μειώνει την καταπόνηση των χειρουργών2,3.
- Αποτελεί σημαντικό εργαλείο εκπαίδευσης για νέους χειρουργούς4,5.
Παρά τα πλεονεκτήματα, το κόστος αυτών των τεχνολογιών παραμένει υψηλότερο από τα κλασικά μικροσκόπια, κάτι που απαιτεί περαιτέρω αξιολόγηση6.
Βιβλιογραφία
- Weinstock RJ, Diakonis VF, Schwartz AJ, et al. Heads-up cataract surgery: complication rates, surgical duration, and comparison with traditional microscopes. J Refract Surg. 2019;35(5):318-322.
- Moura-Coelho N, Henriques J, Nascimento J, et al. Three-dimensional display systems in ophthalmic surgery – A review. European Ophthalmic Review. 2019;13:31-36.
- Martínez-Toldos JJ, Fernández-Martínez C, Navarro-Navarro A. Experience using a 3D head-mounted display system in ophthalmic surgery. Retina. 2017;37:1419-1421.
- Palácios RM, de Carvalho ACM, Maia M, et al. An experimental and clinical study on the initial experiences of Brazilian vitreoretinal surgeons with heads- up surgery. Graefes Arch Clin Exp Ophthalmol. 2019;257:473-483.
- Kumar A, Hasan N, Kakkar P, et al. Comparison of clinical outcomes between “heads-up” 3D viewing system and conventional microscope in macular hole surgeries: a pilot study. Indian J Ophthalmol. 2018;66:1816-1819.
- Lundström M, Barry P, Henry Y, et al. Evidence-based guidelines for cataract surgery. J Cataract Refract Surg. 2012;38:1086-1093.
