Management of Pain after Photorefractive Keratectomy. A Report by the American Academy of Ophthalmology

Το συγκεκριμένο report της American Academy of Ophthalmology αφορά την αξιολόγηση των καλύτερων πρακτικών ανακούφισης του πόνου μετά από επέμβαση φωτοδιαθλαστικής κερατεκτομής (PRK). Ο πόνος μετά από την επέμβαση PRK οφείλεται στην έκθεση των νεύρων του κερατοειδούς, τον τραυματισμό από την αφαίρεση του επιθηλίου και εφαρμογή λέιζερ στο στρώμα. Ο πόνος αυξάνεται την ίδια ή την πρώτη με τρίτη μετεγχειρητική μέρα και αρχίζει να υποχωρεί καθώς το επιθήλιο επουλώνεται. Οι ερωτήσεις που διερευνήθηκαν ήταν 1. Ποιες είναι οι καλύτερες επιλογές για τον έλεγχο του πόνου μετά από PRK και 2. Ποια μέθοδος έχει αποδειχτεί ότι έχει κλινικά σημαντικό αποτέλεσμα στον έλεγχο του πόνου. Συμπεριλήφθηκαν 49 συνολικά άρθρα με evidence level I & II. Η αντικειμενική εκτίμηση του πόνου έγινε με τη βοήθεια του εργαλείου VAS (visual analogue scale), όπου η ένταση του πόνου αναφέρεται σε μία κλίμακα από 0-100mm, ή σε 1-10cm. Παράμετρος σύγκρισης ήταν ο πόνος την πρώτη μετεγχειρητική μέρα (POD1). Τουλάχιστον 1cm στην κλίμακα VAS ήταν η ελάχιστη μεταβολή που είναι κλινικά σημαντική, ενώ επίπεδο πόνου 3,3cm ή λιγότερο αντιστοιχούσε σε ικανοποιητικό έλεγχο του πόνου. Στην κλίμακα VAS o μέγιστος πόνος είχε σκορ μεταξύ 4,9 και 7, ενώ δεν φάνηκε κάποια συσχέτιση με άλλες παραμέτρους όπως φύλο, ηλικία, βάθος κερατεκτομής κτλ. Ελέγχθηκε η αποτελεσματικότητα των συστεμικά χορηγούμενων οπιοειδών και μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (NSAIDS), τοπικά χορηγούμενων NSAIDS, κυκλοπληγικών και αναισθητικών και τέλος των φακών επαφής. Σύμφωνα λοιπόν με το report, η συστεμική χορήγηση οπιοειδών και NSAIDS, είναι εξίσου αποτελεσματική στον έλεγχο του πόνου. Παρόλα αυτά η χρήση οπιοειδών σχετίζεται με αρκετές παρενέργειες και εθισμό και καλύτερα να μην χρησιμοποιούνται. Ένα ισχυρό NSAIDS από το στόμα, όπως η δικλοφαινάκη φαίνεται να προσφέρει πολύ καλή ανακούφιση από τον πόνο. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι η ταυτόχρονη χρήση τοπικά και από το στόμα NSAIDS δεν προσφέρει παραπάνω αναλγησία. Η χρήση τοπικών NSAIDS αποδεδειγμένα μειώνει τον πόνο όταν χρησιμοποιούνται περιεγχειρητικά. Δεν φάνηκε υπεροχή κάποιου NSAIDS, αλλά συνιστάται προσοχή στη χρήση τους καθώς έχουν συσχετιστεί με τοξικότητα και τήξη κερατοειδούς. Τοπικά αναισθητικά είναι επίσης αποτελεσματικά στον έλεγχο του πόνου, χρειάζεται όμως πολύ στενή παρακολούθηση του ασθενούς καθώς επιπλοκές, όπως καθυστέρηση της επιθηλιοποίησης, θόλωση του κερατοειδούς και τοξικότητα, έχουν αναφερθεί. Οι φακοί επαφής αποδεδειγμένα επιταχύνουν την επούλωση και βοηθούν στον πόνο. Από όλα τα υλικά φαίνεται ότι το senofilcon A είναι το πιο αποτελεσματικό όσον αφορά τον έλεγχο του πόνου. Ο σχεδιασμός του ΦΕ μπορεί να συμβάλει στο αποτέλεσμα. Τα κρύα επιθέματα μετεγχειρητικά βοηθούν στον έλεγχο του πόνου σύμφωνα με τις μελέτες και φαίνεται να είναι αποτελεσματικότερα του κρύου BSS. Η κυκλοπληγία με homatropine προσφέρει ανακούφιση από τον πόνο που προέρχεται από τον σπασμό του ακτινωτού σώματος, αλλά σίγουρα η συμβολή της στον έλεγχο του πόνου είναι σαφώς υποδεέστερη των άλλων μέσων. Η χρήση διεγχειρητικά παγωμένου BSS καθώς και τα αναλγητικά της κατηγορίας των gabapentinoids δεν φαίνεται να βοηθούν στη μείωση του πόνου. Τέλος, κανένα είδος επιφανειακής διόρθωσης δεν φαίνεται να υπερτερεί όσον αφορά τον πόνο σε σχέση με τα υπόλοιπα. Συμπερασματικά, στον έλεγχο του μετεγχειρητικού πόνου μετά από PRK αποδεδειγμένα βοηθά η χρήση NSAIDS συστεμικά και τοπικά, φακών επαφής, κρύων επιθεμάτων και τοπικών αναισθητικών με στενή παρακολούθηση του ασθενούς.